Inmiddels zijn we alweer vier weken onderweg in China en wat een fascinerend land is dit! Van hypermoderne steden met torenhoge skylines tot kleine bergdorpjes waar het voelt alsof de tijd heeft stilgestaan. Elke dag verrast China ons opnieuw. Wat ons ook verraste, is hoe anders het leven hier is ingericht. Zo werkt bijna geen enkele van de apps die we in Nederland dagelijks gebruiken: geen Google Maps, WhatsApp of Instagram. Die worden hier allemaal geblokkeerd als je Wifi gebruikt. Natuurlijk kun je met een VPN veel omzeilen, maar dat is niet altijd even praktisch. Het wordt al snel duidelijk: in China draait het internet om controle, en die controle is overal voelbaar.
De Chinese overheid houdt de touwtjes stevig in handen. Je betaalt hier niet met een pinpas, maar met apps als Alipay of WeChat Pay. Overal laat je je paspoort of gezicht scannen: bij treinstations, bij het kopen van bustickets, bij binnenkomst van een hotel of zelfs bij een eenvoudige wandeling in een nationaal park. Camera’s hangen letterlijk op elke straathoek en sommige regio’s, zoals delen van oud-Tibet, hebben checkpoints waar je uit de bus moet om je paspoort te laten scannen. Ons paspoort op de hotelkamer laten? Dat is erg onhandig. Je weet nooit waar je hem ineens nodig hebt.
En toch... ondanks (of misschien wel dankzij) al die controle, voelt China ongelooflijk veilig. Je laat zonder zorgen je tas of telefoon op een tafeltje liggen in een café. Winkeltjes zonder verkoper? Geen probleem. Je pakt wat je nodig hebt en betaalt netjes via Alipay, onder toeziend oog van de vele beveiligingscamera’s. Overvallen, zakkenrollers of intimidatie op straat lijken hier nauwelijks voor te komen. Dat is prettig, maar de keerzijde is duidelijk: overal waar je gaat of staat, kijkt ‘Sky Eye’ – het surveillancesysteem van de Chinese overheid – met je mee.
Als recruiter en privacybewuste Nederlander kan ik het niet laten om die controle te vergelijken met hoe wij in Nederland met persoonsgegevens omgaan. In Europa hebben we de AVG, die organisaties verplicht om zorgvuldig, transparant en terughoudend om te gaan met persoonlijke data. In China geldt sinds 2021 een vergelijkbare wet: de PIPL (Personal Information Protection Law). Op papier lijken deze wetten veel op elkaar. Zowel de AVG als de PIPL beschermen persoonsgegevens en geven mensen het recht om hun gegevens in te zien, te wijzigen of te laten verwijderen. Ook geldt in beide wetten het principe van dataminimalisatie: alleen verzamelen wat écht nodig is.
Maar er zijn ook duidelijke verschillen. In Europa mogen we gegevens verwerken op basis van meerdere grondslagen, zoals een gerechtvaardigd belang of het uitvoeren van een contract. In China is expliciete toestemming vrijwel altijd vereist – zeker bij gevoelige gegevens. Daarnaast is het toezicht in Europa onafhankelijk, terwijl dit in China onder directe overheidscontrole valt. En dan is er nog de internationale dataoverdracht: waar in Europa duidelijke afspraken bestaan om gegevens veilig buiten de EU te delen, stelt China hier hele strikte voorwaarden aan. Data het land uit krijgen, kan alleen onder zware voorwaarden en soms pas na een officiële veiligheidsbeoordeling.
In het dagelijks leven zie je dat verschil vooral in hoe diep data-integratie in de maatschappij is doorgedrongen. In Europa voelen veel mensen zich ongemakkelijk bij gezichtsherkenning of het registreren van elke verplaatsing. In China is dat volledig genormaliseerd – het is onderdeel van het systeem en van het vertrouwen dat mensen eraan ontlenen. Dat maakt het extra interessant om als recruiter stil te staan bij de vraag: waar ligt voor jou de grens tussen gemak en controle? En wat verwachten kandidaten eigenlijk van ons op het gebied van privacy?
China laat zien dat technologie en controle hand in hand kunnen gaan, en dat privacy wereldwijd op totaal verschillende manieren wordt ingevuld. Een waardevolle reminder, ook als je ‘gewoon’ iemand zoekt voor een nieuwe baan. En nu weer over tot de orde van de dag, het zoeken naar een Werkvoorbereider en het voeren van telefonische intakegesprekken. Benieuwd wat mijn kandidaten willen vrijgeven over hun dagelijkse leven en over ze veel waarde hechten aan de privacy.
Reactie plaatsen
Reacties